آموزش تدوین طرح نامه (پروپوزال) برای پژوهش های کمی و کیفی

طرح نامه (پروپوزال) تحقیقاتی جامع به عنوان اولین گام اصلی و ضروری در تمامی پژوهش ها تلقی می شود. یک طرح نامه توصیف یا بیان چیستی، چرایی و چگونگی انجام پژوهش توسط پژوهشگر محسوب می شود. طرح نامه به عنوان یک راهنمای جامع تلقی می شود که پژوهشگر برای انجام پژوهش است که آن را تدوین نموده و به افراد یا واحدهای مربوطه در یک سازمان یا یک دانشگاه ارائه نماید. همچنین طرح نامه تحقیق، بیانگر منطق و علت سرمایه گذاری بر روی یک پژوهش توسط سرمایه گذار یا حمایت کننده تلقی می شود. ارائه یک طرح نامه تحقیقاتی خوب نهایتا ارائه گزارش نهایی پژوهش که دربرگیرنده یافته های پژوهش است را آسان تر می سازد. بنابراین همانطور که در عبارت ذیل، لاک، اسپیردوسو و سیلورمن (۱۹۹۹) اظهار داشته اند، یک طرح نامه پژوهشی انجام پژوهش را آسان تر می کند:”یک طرح نامه، هم بیانگر ماهیت موضوع تحت بررسی است و هم به ارائه شرحی از روش های آماری مورد استفاده در پژوهش می پردازد. علاوه بر این، طرح نامه عموما هم زمینه لازم به منظور مهم تلقی کردن موضوع انتخاب شده را فراهم می کند و هم مناسب بودن روش های آماری مورد استفاده در پژوهش را به تصویر می کشد”.اگرچه طرح نامه یکی از اجزای حیاتی و مهم در تمامی فرآیندهای پژوهش تلقی می شود اما با این وجود به گونه ای درباره آن رفتار می شود که گویی به صورت شهودی و درون یافتی هر کسی نسبت به نحوه ی تدوین و ارائه آن آگاهی لازم را داراست. تدوین طرح نامه های تحقیقاتی ضعیف از جمله مهمترین دلایل رد یک موضوع پژوهش برای دانشجویان و از آن مهم تر عدم سرمایه گذاری بر روی موضوع پیشنهاد شده برای پژوهش از طرف سرمایه گذاران و حمایت کنندگان تلقی می شود.

اجزای یک طرح نامه تحقیق

هدف اصلی یک طرح نامه متقاعد کردن مدیر سازمان، استاد یا گروه علمی دانشگاه مبنی بر ارزشمند بودن پژوهش پیشنهاد شده است. یک طرح نامه به افراد مسئول نشان می دهد که شما (به عنوان یک پژوهشگر)توانایی و دانش لازم به منظور طراحی و اجرای اقداماتی را که در طرح نامه بدان اشاره کرده اید را  دارا می باشید. بر این اساس و به منظور تحقق این امر، یک طرح نامه باید دربردارنده اطلاعات کافی درباره فرآیند پژوهش برای کسانی که آن را بررسی و تایید می کنند، باشد تا بدین وسیله بتوانند پیشنهاد پژوهشی شما را ارزیابی نمایند. دستور العمل های هدایت کننده بسیار زیادی برای تدوین یک طرح نامه پژوهشی وجود دارد، در ادامه این درستور العمل و چارچوب اصلی طرح نامه ارائه شده است.

عناصر اصلی طرح نامه(پروپوزال) عبارتند از:

۱- چکیده

۲- مقدمه ای که دربردارنده اهداف پژوهشی، تعاریف و پیش فرض های کلیدی، مسئله تحقیق و نیز منطق و بنیانی است که پژوهش بر مبنای آن انجام می شود.

 ۳- مروری بر ادبیات مرتبط با موضوع

 ۴- تشریح روش های تحقیق که شامل روش هایی است که به منظور گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها از آنها استفاده شده است و نیز محدودیت های پژوهش که احتمالا پژوهشگر در هنگام انجام پژوهش با آنها مواجه خواهد شد.

۵- پیوست هایی که ممکن است شامل زمانبندی ، بودجه بندی و ابزار و امکانات مورد نیاز در پژوهش باشد، علاوه بر این نتایج مطالعات مقدماتی نیز بعضا در پیوست های مذکور قرار می گیرند.

نمونه پروپوزال کارشناسی ارشد