دانلود پایان نامه بررسی رابطه الگوی پنج عاملی شخصیت و خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان

چکیده:هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و خودکارآمدی اجتماعی با انگیزش تحصیلی در دانش آموزان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان شهرستان بجنورد در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ بودند. از بین جامعه آماری مذکور ۳۰۰ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های ویژگی های شخصیتی، انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی اجتماعی پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین پنج ویژگی شخصیتی روان نژندی، انعطاف پذیری، دلپذیر بودن، برونگرایی و مسئولیت پذیری با انگیزش تحصیلی دانش آموزان ارتباط و همبستگی معناداری وجود دارد. همچنین بین خودکارآمدی اجتماعی با انگیزش تحصیلی ارتباط و همبستگی مثبت و معناداری وجود داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ویژگی شخصیتی؛ مسئولیت پذیری و خودکارآمدی اجتماعی قادر به پیش بینی و تبیین مثبت و معنادار انگیزش تحصیلی دانش آموزان پسر بودند.در ادامه مقدمه وبیان مسئله دانلود پایان نامه بررسی رابطه الگوی پنج عاملی شخصیت و خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان با انگیزش تحصیلی ارائه شده است.

۱-۱.مقدمه

پیشرفت تحصیلی به­عنوان یک متغیر آموزشگاهی همواره مورد توجه پژوهشگران و متخصصان آموزش و پرورش بوده است. عوامل پیچیده و گاه ناشناخته­ای کیفیت و کمیت یادگیری دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی آنان را تحت تأثیر قرار می­دهد. یکی از عواملی که به جهت شدت تاثیرات خود در پیشرفت تحصیلی مورد توجه بیشتر پژوهشگران حوزه آموزش و پرورش قرار گرفته است و گاه خود به عنوان یک عامل مستقل مورد بررسی قرار گرفته است، انگیزه تحصیلی دانش آموزان است (آکومولاف[۱] و همکاران، ۲۰۱۳). در حقیقت به جهت ارتباط­های قوی موجود بین انگیزه تحصیلی و پیشرفت تحصیلی توجه زیادی به انگیزه تحصیلی و عوامل موثر بر آن شده است (چنگ و چیو[۲]، ۲۰۱۰). انگیزش از جمله مفاهیم رایج در مسایل آموزشی است. وقتی در سیستم آموزشی مشکلاتی همچون اُفت تحصیلی رخ می­دهد، از انگیزه یادگیرنده به عنوان یکی از علل مهم آن یاد می­شود. در نظریه­های آموزشی نیز انگیزه یک مفهوم اساسی به شمار می­رود. روانشناسان و معلمان نیز انگیزش را یکی از مفاهیم کلیدی می­دانند که برای توضیح سطوح مختلف عملکرد به کار می­رود (سینق[۳]، ۲۰۱۱). از جمله مفاهیم روانشناختی مرتبط با انگیزش تحصیلی افراد از جمله دانش آموزان می­توان به ویژگی­های شخصیتی و خودکارآمدی اجتماعی اشاره کرد.در مطالعات اخیر مدل پنج عاملی رایجترین مدل در زمینه شناسایی خصوصیات روانشناختی شخصیت افراد معرفی شده است. بر اساس این مدل، پنج ویژگی شخصیتی شامل روان رنجوری، برونگرایی، گشودگی به تجربه، انعطاف­پذیری و مسئولیت­پذیری نشان­دهنده شخصیت افراد می باشد (ماک، هل و گاسلینگ[۴]، ۲۰۰۷). به­طوری­که روان­رنجوری ویژگی است که برای فرد امکان تجربه اضطراب، افسردگی، نارضایتی و عصبانیت را فراهم می­نماید، برونگرایی به ویژگی­های شخصیتی از قبیل فعال بودن، جدیت، جرات و اعتماد به خود اشاره دارد، گشودگی به تجربه به عملکرد هوشمندانه، خلاقیت، تخیل و تمایلات فرهنگی و اجتماعی مربوط بوده و ویژگی شخصیتی انعطاف پذیری، حساسیت و اهمیت قائل شدن برایدیگران و نیازهای آنها را منعکس می نماید و درنهایت مسئولیت­پذیریبهقابلیت اعتماد در انجام کارها، انجام منظم و دقیق مسئولیت­های محوله و التزام به عملکرد اشاره می کند (موریس، میسترز و دادرن[۵]، ۲۰۰۵). هر یک از این ویژگی­های شخصیتی سهم به سزایی در شناسایی تفاوتهای فردی در زمینه رفتار و تجربیات افراد دارند.همانطور که بیان شد، به نظر می رسد که خودکارآمدی اجتماعی یکی دیگر از متغیرهای روانشناختی موثر در انگیزه تحصیلی باشد. خودکارآمدی اولین بار توسط آلبرت بندورا در سال ۱۹۷۷ طرح شد (رایس و دلو[۶]، ۲۰۰۲). خودکارآمدی اجتماعی به باور یا اعتماد شخص بر توانایی خودش برای انجام یک رفتار دلالت دارد. بر مبنای تئوری خودکارآمدی از مدل بندورا، بین خود درک شده و رفتارهای مقابله­ای فرد ارتباط وجود دارد. به بیان دیگر، خودکارآمدی از جمله خودکارآمدی اجتماعی، درجه­ای از تسلط فرد در مورد توانایی اش برای انجام فعالیت های خاص می باشد (رایس و دلو، ۲۰۰۲).

۱-۲. بیان مسئله

امروزه بدون شک، توجه بیشتر به امر تعلیم و تربیت، مهمترین عامل پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. تعلیم و تربیت، عهده دار ایجاد زمینه مناسبی جهت تسهیل و توسعه استعدادها و توانایی­های افراد است. به این جهت است که بیشتر جوامع در تبیین هدف­ها و اتخاذ روش­های آموزشی، کلیه مساعی خود را به کار می برند. یکی از آفت­های بزرگ تعلیم و تربیت هر نظامی که همه ساله به میزان زیادی، امکانات، منابع و استعدادهای بالقوه انسانی و اقتصادی تلف می­کند و اثرات غیرقابل جبرانی را در ابعاد فردی و اجتماعی به­جا می­گذارد، پدیده اُفت تحصیلی است. سازمان یونسکو مفهوم اُفت تحصیلی را به تکرار پایه، ترک تحصیل زودرس و کاهش کیفیت آموزشی و تحصیلی فراگیران نسبت می­دهد. افت تحصیلی از مشکلات نظام­های آموزشی از جمله آموزش و پرورش است. به عبارت دیگر افت تحصیلی به معنی عدم موفقیت در تحصیل است که با معیارهایی نظیر مشروطی، تکرار درس، طولانی شدن مدت تحصیل، اخراج، انصراف، ترک تحصیل قابل بررسی می­باشد (فتی و همکاران، ۱۳۹۲). به نظر می رسد که یکی از مفاهیم مرتبط با اُفت تحصیلی، انگیزش تحصیلی باشد. اصطلاح انگیزش از فعل لاتین movere به معنی حرکت دادن مشتق شده است. انگیزش درقالب نیروهای درونی، صفات پایدار، پاسخ­های رفتاری به محرک­هاومجموعه­ای ازباورها وعواطف مفهوم سازی شده است. بیشتردیدگاه های آغازین در مورد انگیزش، آن را به نیروهای درونی مانندغرایز، اراده، صفات وخواست ارتباط می­دادند. دیدگاه های شناختی معاصربراین اعتقادند که افکار، باورها وهیجانات فردی برانگیزش تاثیرمی گذارند. عناصراصلی مورد نظرپژوهشگران ومتخصصان درباره انگیزشدراین تعریف پوشش داده می شود:”انگیزش فرآیندی است که طی آن فعالیت هدف محور، برانگیخته وحفظ می شود. انگیزش نیازمندفعالیت جسمانی یا ذهنی است. فعالیت جسمانی تلاش، پشتکاروسایراعمال آشکاررا در بر می­گیرد. فعالیتذهنی اعمالشناختی مانند طراحی، تمرین وتکرار، سازماندهی، نظارت، تصمیم گیری­ها، حل مسائل و سنجش پیشرفت را به عنوان یک فرآیند شامل می­شود. بیشترآنچه که ما درباره انگیزش می­دانیم از بررسی نحوه پاسخ دهی افراد به دشواری ها، مشکلات، ناکامی هاوموانعی که در راه رسیدن به اهداف بلندمدت با آن­ها مواجه می­شویم به دست آمده است وفرآیندهای انگیزشی مانندانتظارات،اسنادهاوعواطف بهمردم کمکمی­کنندتابردشواری­هاغلبهکنندوانگیزشرا استمراربخشند (پینتریچو شانک، ۱۹۹۲؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵).انگیزش با یادگیری وعملکردرابطه متقابل داردیعنی انگیزش برعملکرد ویادگیری تاثیرگذاشته وآنچه دانش آموزان انجام می دهندویادمی گیرندبر انگیزش آنهااثرمی­گذارد (شانک، ۱۹۹۱؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵).متخصصان موافقندکهوجودانگیزش ازشاخص­های رفتاری (انتخاب تکالیف، تلاش، پشتکار و پیشرفت) قابل استنباط است. یک شاخص، انتخاب تکالیف یا علائق است. وقتی دانش آموزان انتخابی می­کنند، انتخاب آنهانشان دهنده وضع انگیزشی آن­ها است. شاخص دوم تلاش است. یادگیری غالبا آسان نیست. دانش آموزان برانگیخته برای یادگیری آماده صرف تلاش وکوشش مستمرهستند. سالمون (۱۹۸۴؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵)تلاش ذهنی را به عنوان یکی ازشاخص­های انگیزش، مورد بررسی قرار داده است وبه این نتیجه رسیده است که با خودکارآمدی دانش آموزان رابطه دارد. دراین پژوهش خودکارآمدی دانش آموزان برای یادگیری با بهره­گیری ازتلویزیون یا متن نوشته شده مورد قضاوت قرارگرفته است واین نتایج بدست آمده که دانش آموزان تلاش ذهنی برای متن درس را بیشتر ازتلاش برای تماشای فیلم برآورده کرده ونمرات بالاتری نیز درآزمون مربوط به متن کسب کرده­اند. برای متن درسی، خودکارآمدی باتلاش ذهنی وپیشرفت همبستگی مثبت دارد اما این همبستگی برای تماشای تلویزیون منفی است. پشتکار (مداومت)یا صرف زمان روی تکلیف، شاخص سوم به شمار می­رود. دانش آموزان برانگیختهبراییادگیریبایددرانجامتکالیف پشتکارواستمرار داشته باشند بهویژه زمانی که با موانع ومشکلات مواجه می­شوند. در نهایت، پیشرفت دانش آموزان را می توان به عنوان یک شاخص غیرمستقیم انگیزش در نظر گرفت. بیشتر مطالعات پژوهشی، رابطه مثبتی بین پیشرفت وشاخص­های انگیزشی انتخاب، تلاش وپشتکار به دست آورده اند (پینترینچ و شانک، ۱۹۹۲؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵).انگیزش ازجهت خودافراد به دو گروه انگیزش درونی وانگیزش بیرونی تقسیم می شود. انگیزش درونی به موردی اطلاق می شود که پاداش مورد انتظار فرد درقبال رفتاری معین ازیکمنبع درونی سرچشمه می گیرد یعنی فرد جهت رسیدن به تقویت­های درونی عمل ویژه ای را انجام می دهد. هرچند این عوامل درونی با عوامل بیرونی هم خوانی داشته یا نداشته باشند. انگیزش بیرونی زمانی معنی پیدا می کند که منبع تقویت کننده رفتاریک عامل بیرونی است. به عبارتی فرد برای رسیدن به یک حالت یا شرایط معین بیرونی رفتاری را انجام می دهد (فیست و فیست، ۲۰۰۲؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۵).یکی ازمولفه های موثر بر رفتار انسان ها، شخصیت آن­ها می باشد. نوع ویژگی های شخصیتی انسان بررفتارهای اوتاثیرمی گذارد. بنابراین ویژگی های شخصیتی افراد درانگیزش آن­ها برای انجام دادن رفتار نیز تاثیر دارد. شیوه های انگیزش انسان­ها متاثر ازاوضاع حال و گذشته آنهاست. شدت ومیزان انگیزش افراد همچنین تحت تاثیر عزت نفس ونوع کارهای آنان نیز می باشد (هاشمی و حیاتی، ۱۳۹۰) .آیزنک سه عامل برترکلی یا ابعاد شخصیت را به دستآورده است:برون گرایی،روان رنجور خویی و روان­پریشی خویی.آیزنک هرسه عامل را به صورت بخشی ازساختار شخصیت بهنجار در نظر گرفته است. هرسه عامل دوقطبی هستند، به طوری که برون­گرایی دریک انتهای عامل قراردارد و درون­گرایی قطب مخالف را اشغال می­کند. همین­طور، عاملروان رنجوری را دریک قطب و استواری را درقطب دیگر شامل می شود، وعامل روان­پریش خویی رادر یک قطب و کارکردخویی رادرقطب دیگر دربردارد. با توجه به اهمیت شاخص­های شخصیت علی­الخصوص درون گرایی وبرون­گرایی، آیزنک (۱۹۹۷) معتقداست بسیاری از تحقیقات روان­شناسی به علت نادیده گرفتن عوامل شخصیت، به نتایج اشتباهی رسیده است. تحقیقاتی که درزمینه آموزش وپرورش انجام شده است و اثربخشی یادگیری اکتشافی و یادگیری دریافتی سنتی را با هم مقایسه کرده است، اغلب به تفاوت­های متناقص دست یافته­اند یا هیچ تفاوتی پیدا نکرده­اند. آیزنک معتقد بود که این تحقیقات در نظر نگرفته­اند که دانش آموزان برون­گرا، یادگیری اکتشافی فعال­تر را ترجیح می دهند ودر این نوع یادگیری بهتر عمل می کنند، در حالی که دانش آموزان درون گرا یادگیری دریافتی منفعلانه را ترجیح می دهند ودراین نوع یادگیری بهترعمل می کنند. بین ابعاد شخصیت و شیوه­های یادگیری تعامل وجود دارد وازآن جایی که یادگیری بالاتر باعث افزایش انگیزش می شود می توان بین این دو متغیر ارتباط معنی داری را پیش بینی کرد. با شناخت نوع شخصیت درافراد، می توان یادگیری متناسب با آن را درنظر گرفت وازافراد مناسب با ویژگی های شخصیتی انتظار یادگیری رادر یک حوزه خاص داشت که این خود باعث افزایش انگیزش تحصیلی خواهد شد(فیست و فیست، ۲۰۰۲؛ ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۸۵).امروزه ایجاد انگیزه به عنوان عامل ایجادحرکت درانسان وجهت دهنده به حرکت اوبیش ازپیش مورد توجه مسئولان جامعه است. ایجاد انگیزش موجب بالا رفتن کارایی شده وسبب می شود که فرد استعداد وتوانایی خود را درسطح بالاتروبا رضایت بیشتری به کارگیرد. اگرافراد انگیزه کافی برای کار نداشته باشند میل و رغبت آن را نداشته ولذا کارآیی آنان قابل توجه نخواهد بودوبالعکس باداشتن انگیزه،تمایل زیادی برای انجام کاردر فرد حاصل شده وکارآیی و یکی ازعوامل شناختی رضایت حاصل می گردد (رابینز، به نقل ازیوسفی، ۱۳۹۱).به نظر بندورا (۱۹۹۷)خودکارآمدی یعنی اعتقاد شخص به این که می­تواند رفتاری را انجام دهد که نتیجه دلخواه حاصل شود. وی همچنین اظهار داشته که خودکارآمدی تاثیر نیرومندی بررفتار دارد. همچنین (بالدوین، ۱۹۹۵؛ به نقل از بندورا، ۱۹۹۷)نسبت به این مفهوم چنین نظری دارد:”تئوری یادگیری اجتماعی که ارتباط بین شناخت درونی ورفتار راثابت می کند به این امرتکیه دارد که فاکتورهای شخصیتی مانند خودپنداره، خودکنترلی، خودکارآمدی و اعتماد به نفس برکلیه رفتارها تاثیرمی گذارند”.

براساس نظریه خودکارآمدی بندورا، وقتی مهارت­های ضروری و محرک­های کافی وجود داشته باشد، خودکارآمدی طبیعی پیش­بینی می­شود. به عقیده بندورا مجموعه باورها وانتظارهای فرددرمورد توانایی­هایش درارتباط با انجام موثرتکالیف که درپژوهش موردنظرماانگیزش تحصیلی است،ازعناصرخودپنداره هرشخص است. طبق نظربندورا که معتقداست انتظارات ویژه فرد در مورد توانایی هایش برای انجام اعمال خاص برکوشش فرد درانجام یک عمل، پایداری درانجام آن عمل و ایجاد انگیزه های مناسب تاثیر دارد، می توانیم به اهمیت تاثیر خودکارآمدی برانگیزش تحصیلی نوجوانان پی ببریم.(امیرکلالی، ۱۳۹۱). باتوجه به مطالب بالا قصد داریم رابطه بین الگوی پنج عاملی شخصیت وخودکارآمدی اجتماعی با انگیزش تحصیلی نوجوانان را بررسی کنیم.

فهرست مطالب دانلود پایان نامه بررسی رابطه الگوی پنج عاملی شخصیت و خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان با انگیزش تحصیلی

چکیده ۱

فصل اول: کلیات تحقیق

۱-۱. مقدمه ۳
۱-۲.بیان مساله ۴
۱-۳. اهمیت و ضرورت پژوهش ۸
۱-۴. اهداف تحقیق ۸
۱-۴-۱. هدف کلی ۸
۱-۴-۲. اهداف جزیی ۸
۱-۵. فرضیات تحقیق ۸
۱-۶. متغیرهای پژوهش ۹
۱-۷. تعاریف نظری ۹
۱-۸. تعاریف عملیاتی ۹

فصل دوم: ادبیات تحقیق

۲-۱. بخش اول: انگیزه تحصیلی ۱۱
۲-۱-۱. عوامل موثر در انگیزش تحصیلی ۱۲
۲-۱-۱-۱. عوامل فردی و محیطی ۱۲
۲-۱-۱-۲. احساس نیاز ۱۳
۲-۱-۱-۳. آموزش ۱۴
۲-۱-۱-۴. سائق شناختی ۱۵
۲-۱-۱-۵. انگیزه پیشرفت ۱۶
۲-۱-۱-۶. انگیزش درونی و انگیزش بیرونی ۱۸
۲-۱-۲. رویکردهای مربوط به انگیزش تحصیلی ۱۸
۲-۱-۲-۱. رویکرد رفتاری ۱۸
۲-۱-۲-۲. رویکرد شناختی ۱۹
۲-۱-۲-۳. رویکرد انسان گرایی ۲۰
۲-۱-۲-۴. رویکرد اجتماعی- فرهنگی ۲۰
۲-۱-۲-۵. رویکرد انتظار ضرب در ارزش ۲۱
۲-۱-۲-۶. رویکرد انگیزشی نسبت دادن ۲۲
۲-۱-۲-۶-۱.جنبه های نسبت دادن ۲۲
۲-۱-۲-۶-۲. کاربردهای آموزشی نظریه انگیزشی نسبت دادن ۲۳
۲-۲.بخش دوم: ویژگیهای شخصیتی ۲۴
۲-۲-۱. مفهوم صفت در شخصیت ۲۵
۲-۲-۲. دیدگاه های اصلی مورد قبول نظریه پردازان صفات ۲۵
۲-۲-۳. نظریه های صفات ۲۷
۲-۲-۴. الگوی پنج عاملی در صفات شخصیت ۳۲
۲-۲-۵. ریشه های تاریخی پنج عامل نیرومند شخصیت ۳۲
۲-۳.بخش سوم: خودکارآمدی اجتماعی ۳۸
۲-۳-۱. نظریه بندورا درباره خودکارآمدی اجتماعی ۴۲
۲-۳-۲. ابعاد خودکارآمدی اجتماعی ۴۵
۲-۳-۳. ویژگی های افراد خودکارآمد اجتماعی ۴۶
۲-۳-۴. خودکارآمدی اجتماعی و پیش بینی رفتار ۴۷
۲-۳-۵. خودکارآمدی اجتماعی و عملکرد ۴۸
۲-۳-۶. منابع خودکارآمدی ۵۰
۲-۴.بخش چهارم: پیشینه پژوهش ۵۲
۲-۴-۱. پیشینه پژوهش در داخل کشور ۵۲
۲-۴-۲. پیشینه پژوهش در خارج کشور ۵۴

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱.روش تحقیق ۵۷
۳-۲.جامعه آماری ۵۷
۳-۳. تعیین حجم نمونه ۵۷
۳-۴. روش نمونه گیری ۵۷
۳-۵. ابزار گردآوری اطلاعات ۵۸
۳-۶. روش تجزیه و تحلیل داده ها ۶۲

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱. تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها ۶۴
۴-۲. تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها ۶۵

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

۵-۱. بحث و نتیجه گیری ۷۲
۵-۲. محدودیت¬ها ۷۵
۵-۳. پیشنهادات پژوهشی ۷۵
۵-۴. پیشنهادات اجرایی ۷۵
منابع فارسی ۷۶
منابع انگلیسی ۷۸
پیوست ۸۰